Kedilerde Davranış Bozuklukları ve Çözüm Yolları

Kedilerde görülen davranış bozuklukları çoğu zaman bir hastalık değil, bir tepkinin dışavurumudur. Bu bozukluklar çevresel değişikliklere, fiziksel rahatsızlıklara veya psikolojik strese bağlı olarak gelişebilir. Kedinizin normalden farklı davranmaya başlaması, bir şeylerin yolunda gitmediğini gösterir. Önemli olan bu davranışın altında yatan nedeni bulmak ve ona göre çözüm üretmektir.

Davranış sorunları genellikle bir anda ortaya çıkmaz. Belirtiler zamanla artar ve göz ardı edildikçe yerleşik bir soruna dönüşebilir. Bu nedenle erken fark etmek ve bilinçli müdahale etmek oldukça önemlidir.

Tuvalet Kabı Dışına Yapma Sorunu

En sık karşılaşılan sorunlardan biridir. Daha önce kum kabını düzenli kullanan bir kedinin aniden dışarıya idrar veya dışkı yapması, ya fiziksel bir hastalığa ya da psikolojik strese işaret eder.

Olası nedenler:

• İdrar yolu enfeksiyonları, mesane taşı gibi sağlık sorunları
• Kum kabının yeri değiştirilmiş olabilir
• Kullanılan kum tipi kedinizin hoşuna gitmemiş olabilir
• Evde başka bir hayvanın ya da kişinin varlığı stres yaratmış olabilir
• Kum kabı yeterince temiz tutulmuyor olabilir

Bu durumda ilk adım, mutlaka veteriner kontrolü yaptırmaktır. Fiziksel bir sorun yoksa çevresel faktörler gözden geçirilmeli ve eski düzenine kavuşturulmalıdır.

Aşırı Miyavlama ve Sesli İletişim

Kediniz normalden fazla miyavlıyorsa ve bu davranış sürekli hale geldiyse, sizinle bir şeyler paylaşmaya çalışıyor olabilir. Bu bazen açlık, bazen yalnızlık, bazen de hastalık belirtisi olabilir.

Bazı ırklar (örneğin Siamese) genetik olarak daha konuşkan olabilir. Ancak bu davranış ani başladıysa ve normalin çok üzerindeyse, dikkate alınmalıdır.

Çözüm yolları:

• Günlük oyun süresini artırmak
• Mama ve su ihtiyacının düzenli karşılandığından emin olmak
• Kediniz yalnız kalıyorsa, onu oyalayacak interaktif oyuncaklar sağlamak
• Aşırı miyavlamayla birlikte başka belirtiler de varsa, veteriner kontrolü yapmak

Agresif Davranışlar ve Isırma Eğilimi

Normalde sakin olan bir kedinin tırmalamaya ya da ısırmaya başlaması, çevresel baskı altında olduğunu gösterebilir. Bu davranış genellikle savunma mekanizmasıdır ve kedi kendini tehdit altında hissettiğinde ortaya çıkar.

Yeni bir kedi ya da köpek, taşınma, evde yüksek ses, çocukların sürekli müdahalesi gibi nedenlerle stres düzeyi artan kedilerde bu tür davranışlar sık görülür.

Müdahale önerileri:

• Kedinizin güvenli alanlarını artırmak
• Zorla sevilmemesine, rahatsız edilmemesine dikkat etmek
• Davranış pekiştirme amacıyla ödül mamaları ile olumlu davranışı desteklemek
• Agresyonun nedeni bulunamıyorsa, bir veteriner hekim ya da davranış uzmanından destek almak

Eşyaları Tırmalama ve Zarar Verme

Kedilerin tırmalaması doğal bir içgüdüdür. Ancak bu davranış yönlendirilmediğinde koltuklar, halılar ve perdeler zarar görebilir. Tırmalama kedinin stres atma, tırnak temizliği ve alan işaretleme gibi pek çok ihtiyacını karşılar.

Bu davranışı önlemenin en etkili yolu tırmalama ihtiyacını doğru şekilde yönlendirmektir.

Ne yapmalı?

• Evin farklı bölgelerine tırmalama tahtaları yerleştirmek
• Mobilyalara koruyucu örtüler takmak (özellikle ilk dönemlerde)
• Kedinizi, doğru yere tırmaladığında ödüllendirmek
• İstenmeyen yerleri koku spreyi ya da çifte bantla caydırmak

Aşırı Saklanma veya İçe Kapanma

Bazı kediler sessizdir, ama aşırı saklanma ya da gün boyu bir köşeden çıkmama normal kabul edilmez. Bu, ya bir hastalık belirtisi ya da kedinin bulunduğu ortamda kendini güvende hissetmediğinin göstergesidir.

Yeni bir ortama taşınıldığında ya da evde büyük bir değişiklik yaşandığında bu davranış geçici olarak görülebilir. Ancak haftalarca sürüyorsa, mutlaka değerlendirilmelidir.

Yapılabilecekler:

• Kedinizin saklanabileceği ama aynı zamanda sizin de görebileceğiniz alanlar yaratmak
• Sakin bir ses tonuyla konuşmak, zorla kucaklamamak
• Oyunla ya da ödülle dışa açılmasını teşvik etmek
• Yemek ve tuvalet alışkanlıklarında değişiklik varsa veteriner kontrolü yapmak

Davranış Bozukluklarını Önlemede İpuçları

Kedi davranışları çevreye ve insanlara bağlı olarak şekillenir. Bazı önlemler, birçok sorunun oluşmadan engellenmesini sağlar:

• Günlük oyun süresine mutlaka zaman ayırın
• Mama ve kum alışkanlıklarında düzeni bozmamaya özen gösterin
• Kedinizin alanını işgal etmeyin, ona ait köşeler oluşturun
• Taşınma, yeni hayvan ya da bebek gibi büyük değişimlerde kedinize uyum süresi tanıyın
• Sakinlik ve sabır, kedi davranışlarında en büyük anahtardır

Sonuç: Her Davranışın Bir Nedeni Vardır

Kediler kötü niyetli davranmaz, sadece derdini anlatmak ister. Onları yargılamak değil, anlamaya çalışmak gerekir. Davranış bozukluğu olarak görülen pek çok durum, sevgi, sabır ve doğru yaklaşımla tamamen çözülebilir. Eğer sorunlar devam ederse, bir veteriner hekim ya da davranış uzmanından destek almaktan çekinmeyin. Çünkü kedinizin de sesi duyulmak istenir — sadece kelimelerle değil, davranışlarla.